Теодор Рустан - Théodore Roustan - Wikipedia

Теодор Рустан 1881 ж

Теодор Рустан, толық аты Джастин Теодор Доминик Рустан, (8 тамыз 1833[1] - 1906 ж. 8 тамыз)[2] дипломаты және ресми қызметкері болды Француз отарлық империясы.

Дипломатиялық мансаптағы дебют

Жылы туылған Нимес, академиялық ортада Рустан а лицензиялау заң бойынша Экс-ан-Прованс, содан кейін дипломатиялық мансапты таңдаңыз. Студент консул 1860 жылдан бастап ол кейіннен Бейрутқа тағайындалды Измир, 1865 жылы наурызда ауыстырылғанға дейін Каир, сол жылы тамыз айында тағайындалмас бұрын оған консулдықты басқару сеніп тапсырылды. Содан кейін ол Парижге қайтып оралды атташе консулдықтар басшылығына 1866 жылдың желтоқсанында және консул болып тағайындалды Александрия 1867 жылы маусымда және Дамаск наурызда 1868 ж. комиссар Палестина 1870 жылдың тамызында, діндер арасындағы қақтығыстар кезінде, 1870 жылғы қыркүйек оқиғалары кезінде демалысқа жіберілгеннен кейін 1872 жылы маусымда Александрия консулы болып оралды. 1872 жылы желтоқсанда Бейруттағы бас консул ол бас консул дәрежесіне көтерілді. және уақытша сенімді өкіл жылы Тунис 17 желтоқсан 1874 ж.[3][4]

Тунистегі хабарлама

Мәтінмән

The Тунистің регрессиясы [фр ] ол тағайындаған кезден бастап реформа кезеңінің ортасында болды Тунистің ұлы уәзірі [фр ] Хайреддин Паша 1873 жылы 22 қазанда.[5] Бірақ Рустанның алдында тұрған міндет өте зор болды: 1870 жылғы жеңілістен кейін ағылшындар Францияның әлсіреуін пайдаланды. Франко-Пруссия соғысы басқарушы монархтан көптеген жеңілдіктер алу үшін, Садок Бей. 1871 жылы 23 тамызда оларға Тунис пен теміржол желісін салуға рұқсат берілді Ле Бардо, болашақ TGM. Келісім-шартта 1872 жылдың 2 тамызында салтанатты түрде ашылған жер учаскесінен 99 жыл жұмыс істеуге рұқсат берілді. [6] Бұл Ұлыбритания консулы Ричард Вуд үшін өз кеңістігін кеңейту жолымен кеңейту мүмкіндігі болды La Goulette дейін Ла Марса сонымен қатар Тунистің жеңілдіктері - Хаммам Лиф, Тунис - Бежа және Тунис - Ле Кеф сызықтар. Бұл ағылшын компаниялары жеңіп алған жалғыз келісімшарт емес: қалалық газды бөлу «Шетелдік және отарлық газ компаниясына» елу жылдық мерзімге де берілді.[7] Ағылшын банкі «Лондон банкі Тунис» 1873 жылы 19 мамырда барлық шетелдік консулдардың наразылығына қарамастан банкноттар шығаруға рұқсат алды.[8]

Бұл жеңілдіктердің барлығы бұрынғы қайырымдылықтың арқасында алынды Үлкен уәзір, Мұстафа Хазнадар. Оның құлауы француз үкіметіне француз мүдделерінің пайдасына өзгеріс енгізуге үміт берді, бірақ Тунистегі француз консулы - Вексонт Биллинг оны өлтіруді қарастырғанға дейін Хиреддинмен қақтығысқа түсті. Осындай қабілетсіздікке тап болған ол оны шұғыл түрде Парижге қайта шақырып, оның орнына Рустанды алмастырды, оған қиын сәтсіздіктер тізбегін адамдарға ұмытуға тура келді.[9]

Экономикалық ықпал ету үшін күрес

Ұлы уәзір жаңа консулда өзінің реформаларын жүргізу үшін қажетті қолдау тапты. Регнестің салықтық түсімдерін басқаратын Халықаралық қаржы комиссиясын француз қаржы инспекторы Виктор Вилле, содан кейін Эдуард Ле Блант басқарды. Олар Тунис үкіметінің қаржыны шоғырландыруға деген ұмтылысын жоғары бағалады және Рустанның қолдауымен оған өз көмектерін көрсетті, ол Ұлыбритания консулының ықпалын төмендетуге қол жеткізді.[10]

Ричард Вудтың қолдауынан айрылу онжылдықтың басында жеңілдіктер алған ағылшын компанияларының экономикалық көрсеткіштерінде де сезілді. Газ компаниясы 1875 жылы банкротқа ұшырады. Ағылшын банкі 1876 жылдың шілдесінде өз есепшілерін жапты. TGM банкроттықтың алдында тұрған, оның иелері «көліксіз, жолаушыларсыз және тауарсыз» сызықтан құтылуға тырысты. . Біз енді Бежа немесе Ле Кефке дейін теміржол салу туралы ойланбаймыз.[11]

Рустан бірден өзінің артықшылығын Хиреддинді Бежа желісінің концессиясын француз компаниясына беруге көндіру арқылы итермеледі. Бұл 1877 жылы 7 мамырда Франция үкіметі кепілдік бергеннен кейін жасалды Bône-Guelma компаниясының құралдары жұмыстарға жауапты және арнайы орай жасалған. Француз консулы бұл концессия Тунисті байланыстыратын болашақ теміржолға алғашқы қадам екенін білді Француздар басым Алжир. Бірақ Хиреддин ақымақ емес: концессия сол жақтан қырық шақырым жерде тоқтады Алжир-Тунис шекарасы [фр ] және ол француздардың көршілес колонияларын кеңейту туралы барлық өтініштерін мүлдем қабылдамады.[12]

Хиреддиннің Тунис пен Тунис арасындағы жақындасуды дамытуға деген ұмтылысы Осман империясы Рустанды Ұлы уәзір француздардың елде таңдамақ болған басымдығына кедергі болды деп сендірді. Сондықтан ол 1877 жылдың 22 шілдесінде оның масқарасы мен жұмыстан шығарылуын тездеткен көптеген жауларына қарсы оған қолдау көрсетуді тоқтатты.[13]

Жаңа Үлкен вазир, Мустафа Бен Исмайыл, әлсіз сипаты, тез француз консулының қолында қуыршақ болды. Алжир желісі бойынша теміржолды қосуға 1878 жылы 28 қаңтарда рұқсат етілді. Бастап тәуелсіздік туралы декларация Константинополь қарастырылып жатқан болатын. Ағылшын және итальяндық консулдар олардың толық өшірілгенін ащы түрде атап өтті. Тіпті Хиреддиннің өзі «Франция консулы Тунисте барлық күшке ие болады [...] және осылайша оның тілектері оның күткенінен асып түсетінін көреді» деп куәландырды.[14]

Протекторатты дайындау

Берлин конгресі

The Берлин конгресі 1878 жылғы 13 маусымнан 13 шілдеге дейін болған Рустанның миссиясын толығымен өзгертті. Әрдайым француздардың амбицияларына қарсы болғаннан кейін, Ұлыбритания енді Туниске өздерінің бақылауын қабылдады. Конференциядан оралғаннан кейін Францияның Сыртқы істер министрі, Уильям Генри Уаддингтон, консулдан «достық» жобасын дайындауды сұрады протекторат ұсынылуы керек Тунис бейі. Ол мұны жасады, бірақ Садок бейдің қабылдауына күмәнданатынын білдірді және тек әскери демонстрация оны қол қоюға мәжбүр ете алады деп ескертті.[15] Уаддингтон ақыр соңында француздар тек кек алу туралы ойлайтынын біліп, өз жобасынан бас тартты Германия империясы алыстағы жаулап алу туралы емес, сонымен қатар көршілес амбициялармен анимацияланған елдің Италиямен ашуын тудыруы мүмкін.[16] Бірақ бұл эпизод Рустанды болашақта регрессияны басып алу үшін қолайлы жағдайлар жасау арқылы тарихқа ену мүмкіндігі бар екеніне сендірді. Осы күннен бастап ол француздардың елдің намысына жасалған осындай шабуылдар өтемақы алуға лайық екендігіне француз қоғамдық пікірін сендіру үшін қатысқан барлық жағдайларды көбейтуге тырысты.

Sidi Thabet ісі

Граф Сенси деп аталатын Фердинанд Вейлет-Дево 1866 жылы 1200 гектар концессияны алды Сиди Табет салу асыл тұқымды ферма.[17] 1873 жылы қаржылық қиындықтардың құрбаны болған ол Тунис үкіметін жауапты деп айыптап, орасан зор өтемақы талап етті. Сол кездегі Тунистегі француз консулы, висконт Чарльз Валлаттың оның қорлау талаптарын қолдаудан бас тартуымен, ол өзінің жездесіне жүгінді, général du Barail, содан кейін соғыс министрі. Осындай қысымға тап болған Хиреддин 1877 жылдың 9 шілдесінде Де Сансисімен бір жыл ішінде асыл тұқымды жылқы заводын құру шартымен жаңа концессияға қол қойып, оған 3000 гектар жер берді.[18] Бірақ, капиталдың жетіспеушілігінен ол Тунис үкіметінің мүлікті иемденуіне негізделген осы соңғы шартты орындай алмады.

1878 жылы 10 желтоқсанда басқарған комиссия жалпы Бакуч [фр ], Сыртқы істер жөніндегі директор, оның ішінде Тунис муниципалитетінің президенті, Мохамед Ларби Заррук [фр ]Қаржы инспекторы Евгений Куилле, Қаржы комиссиясының вице-президенті және комиссияның хатшысы Дэвид Сантиллана тәркілеуге арналған үйге келді. Олар а Яниссары оларға осы «француз жеріне» кіруге тыйым салған Франция консулдығынан. Рустан үйінің бұзылғаны туралы бірден айқайлады. Ультиматум жіберілді бей, барлық Тунис шенеуніктерін кешірім сұрауды және жұмыстан шығаруды талап етті.[19] Квилье Парижге қайта шақырылды, Сантильяна отставкаға кетіп, елден кетті.

Қолайсыз деп танылған талаптарға тап болған Франция үкіметі дипломатиялық қатынастардың бұзылуына дайындалып жатты, бұл әскери араласуды және протекторат құруды ақтайды. Бірақ жалпы көңілсіздік үшін Садок Бей көнді. 1879 жылы 10 қаңтарда Ұлы вазир Тунис үкіметі үшін кешірім сұрау үшін толық формада Франция консулдығына көшті. Де Сансидің талаптарын түсіністікпен қарау үшін француз-тунис комиссиясы құрылды. Осы армрестлингтің жалғыз жеңімпазы, ол 1880 жылы мамырда мүлкін тез арада сатты Société Marseillaise de Crédit.[20]

Италиямен текетірес

Жаңа консулдың келуі

Садок Бейдің регрессияның тәуелсіздігін қорғауға деген қыңырлығына тап болған Рустан Мустафа Бен Исмайылды патшаның келісімшартына қол қою үшін оған қарсы монархтың әлсіз жақтарын пайдалануға сендірді. Бірақ ол сәтсіздікке ұшырады, өйткені ол Феликс Деспресте куәлік берді: «Мустафа өткен жылы үш күн бойы онымен сөйлеспестен шыққан бейдің ашуын есіне алады, өйткені ол өзінің мәртебелі ханға келісімшартқа қол қоюға кеңес берген болатын. бей мен оның министрінің жақындығы өте үлкен нәрсе ».[21]

Тунис монархымен мақсаттарына қол жеткізе алмай, Рустан өзін-өзі бағалаудың аз қанағаттануын 1879 жылы 31 наурызда Англияның консулы Ричард Вудтың Ұлыбританияда еске алып, өзінің маневрлеріне қарсы тұруды тоқтатқанын жазды. Оның ізбасары, Томас Рид, француздық амбициялармен әлдеқайда келісімді болады.[20]

Оның басты қарсыласы, қызметінен босатылған француз консулы, енді Тунистегі Италияның жаңа консулы Ликурго Максионың 1878 жылдың 20 желтоқсанынан бері қызмет етіп келе жатқан шабуылына тап болды.[22] Француздық талаптарға тосқауыл қоюға бел буған соңғысы жүйелі түрде француздардың пайдасына барлық жеңілдіктер беру туралы өтініштерге итальяндық компаниялардың пайдасына қарсы ұсыныстар жасау арқылы қарсы шықты. Көп ұзамай ол айналасына француз консулының барлық қарсыластарын жинады, бірақ соңғысы ол өзінің бектердің айналасында ұстаған барлық тыңшыларының арқасында артықшылығын сақтап қалды.[23] TGM сатылымы екі қарсыласты бір-біріне қарсы тұруға мәжбүр етті.

TGM ісі

Төрт жыл ішінде менеджерлер Тунис теміржол компаниясы [фр ], желінің иелері осы негізінен шығын әкелетін компаниядан құтылуға тырысқан. Олар алдын-ала келісімшартқа отырған кезде олар осылай жасамақ болған Рубаттиноның навигациясы [фр ] 1880 жылы 22 наурызда 2250000 франкке. Ол туралы хабардар етілгеннен кейін Рустан Bône-Guelma компаниясының менеджерлерін хабардар етті, олар келісімшартты 262 500 франктан асып түсті және шартты қабылдады, яғни нақты бағадан екі есе артық. «бұл ескі металл сынықтары».[24] Бірақ келісімшарт бұзылды Жоғары әділет соты Лондон. Осыдан кейін аукцион ұйымдастырылды, оны итальяндықтар төрт жыл бұрын 100.0000-ға тең болған желі үшін 413.7500 франк сомасына жеңіп алды.[25]

Француздардың бұл жеңілісі француз үкіметін алаңдатты, ол француз консервісі деп саналатын итальяндық бәсекелестікке теріс көзқараспен қарады. Содан кейін Рустанға порттың концессиясын сұрап, француз компанияларының экономикалық енуін жеделдетуге шақырылды Радес және оны Туниспен байланыстыратын теміржол желісі.[26] Бейдің екіұштылығына жауап ретінде Тунис суларына үш әскери кеме жіберіліп, Алжир шекарасында 3000 адамнан тұратын корпус жиналды. Садок Бей берді, ал Боне-Гуэлма компаниясы теміржол құрылысына монополия алды және Тунисте порт салу үшін концессия берілді. Рустан жеңіске жетуі мүмкін; TGM сәтсіздігі өзінің барлық маңыздылығын жоғалтты[27] Францияның регрессияға экономикалық бақылау жасауына ештеңе кедергі болмады. Алайда, Энфида ісі француздарға бәрін тез арада күмәндануға болатындығын еске салды.

Enfida ісі

The Энфида 100 000 га жерді алып жатқан жылжымайтын мүлікті Сейдок Бей Хиреддинге оның жұмысы үшін алғыс ретінде ұсынған. Ол Тунистен кетіп бара жатып, бірде-бір тунистік сатып алушы қызығушылық танытпаса, ол меншігін сатқан Société Marseillaise de Crédit, ол қазірдің өзінде Sidi Thabet мүлкін сатып алған. Бірақ бұл сату монархты шетелдіктердің қолына түсу үшін ұсынбадым деп есептеген монархтың талғамына сай болмады. Оның ұлы вазирі өзінің пікірімен бөлісті, өйткені ол жерді өзіне тегін әмиянсыз қайтарып алуды көздеді. Көңілінің түсуі оны өз компанияларында үнемі қолдайтын Рустаннан алыстауға мәжбүр етті.[28] Барлық жаңа концессиялық өтінімдерден бас тартылды және ескілері сұралуда. Мустафа Бен Исмайылдың қазір Италия лагеріне қосылғаны анық болды. Бірнеше жыл бас тартқаннан кейін, әскери нұсқаны кейбір француз министрлері тағы бір рет қарастырды.

Шапқыншылыққа дайындық

Француз әскерлерінің Алжирден регрессияға басып кіруін Рустан әрқашан қарастырған. Осы мақсатта ол Тунис консулына пара берді Аннаба, Джозеф Аллегро, ол оған шекаралас аймақта болып жатқан барлық жайттарды елдің осы бөлігін сұраған бойда қосып ала аламын деп мақтануға дейін жеткізді.[29] Тұтас тыңшылар желісі де құрылды Бернард Рой [фр ], консулдық агент Ле Кеф.[30]

Тайпаларды тонау салдарынан шекарада көптеген оқиғалар болды. Содан кейін Тунис пен Алжирдің француз өкілдері арасында 1875 және 1880 жылдардағыдай өтемақы туралы келісу үшін конференциялар ұйымдастырылды. Француз әскерилері бұл пікірталастарда Тунис билігінің сындарлы көзқарасын жоғары бағалады. Алайда Рустан бұл мәселеге қарама-қайшы көзқараста болды. 1880 жылы наурызда Sidi El Hamici конференциясы аяқталғаннан кейін, ол бұл талқылаулар авторларды жазаламай қаржылық өтемақыға әкелді деп шағымданды. Сонымен қатар, ол орман өрттерін де өтемақы туралы талаптарға қосу керек деп есептеді.[30] Француз үкіметі оның көзқарасымен келісіп, өтемақы туралы жаңа талаптар 1881 жылдың ақпанында, соңғы конференциядан бір жыл өтпей жатып айтылды. Олар француз депутаттарына Алжир колониясын қорғау үшін Туниске араласу қажеттілігін дәлелдеу үшін қызмет етеді.

Протекторатты құру

Әскери жаулап алу

Негізгі мақалалар: Француздардың Тунисті жаулап алуы және Бардо келісімі

1881 жылы 24 сәуірде француз әскерлерінің Туниске кіруі Рустанның жылдар бойғы жұмысын дәріптеу болды. Аллегро мен Рой жинаған ақпарат әскери жаулап алуды жеңілдетті. Бардо келісіміне келетін болсақ, ол оның 1878 жылғы алғашқы жобасында жазған тармақтарының көп бөлігін алды. Сондықтан ол қол қойған төрт елдің бірі болды. Оның күш-жігері бірінші дәрежелі уәкілетті министр болып тағайындалуымен марапатталды Тунисте тұратын министр [фр ] Шарттың 5-бабы бойынша.[31]

Тіпті 1881 жылдың шілде мен желтоқсан айлары арасындағы Тунистегі көптеген тайпалардың көтерілісі де оның ұстанымына күмән келтірген жоқ. Керісінше, оның Садок беймен байланысы жоғары бағаланды, өйткені ол монархты француздардың француздардың қатысуын сұраған өтініштерін орындауға көндіре алды. Тунис Бейликалық армиясы [фр ] көтеріліс репрессиясында. Бұл оның құлдырауын одан сайын күтпеген жағдайға айналдырды.

Сот процесі L'Intransigeant

Науқан басталғаннан бастап, газет L'Intransigeant және оның директоры операцияларға қарсы науқанды бастап, 1881 жылы 25 сәуірде былай деп жазды: «Министрлік қандай ақымаққа біз миллиондарды жұмсаймыз және үш адамды жазалау үшін Тунисте қырық мың адамды иммобилизациялаймыз деп сендіреді. Крумирс ара-тұра біздің колонизаторлардан 90 франк сиырды кім ұрлап кеткен? ».[32] Қыркүйек айында газет жаулап алу мақсатының таза қаржылық екенін, Тунис қарызы бойынша алыпсатарлардың пайдасына көрсетуге тырысты. Содан кейін үкімет Рустанды сотқа жүгінуге шақырды Рошфор жала жабу үшін. 15 желтоқсанда оны қазылар алқасы ақтады Сена.[33] Сот үкімі сияқты көрінетін бұл үкімнің беделін түсірген Рустан өзінің Тунистегі күндерінің аяқталғанын түсінді. Француз үкіметі протекторат әкімшілігін құру үшін жаңа адамды қабылдау керек болатынын білді, ескі жеке реніштер жасалып жатқан жұмысты тоқтатпайды.[34]

Тунистен кейін

1882 жылы 18 ақпанда Рустан Тунистен кетті Вашингтон, ол тағайындалған жерде елші. Өзінің миссиясы кезінде ол Колумбия мен Коста-Рика арасындағы аралық комиссияның жұмысын басқарды. 1891 жылы 5 тамызда ол тағайындалды Мадридтегі елші.

Ол 1894 жылы 19 сәуірде зейнетке шықты[3][4] және 1906 жылы 8 тамызда Парижде 73 жасында қайтыс болды Джейресте.[35]

Айырмашылықтар

Рустан офицер лауазымына дейін көтерілді Құрмет легионы 1875 ж. 11 қарашада 1879 ж. 31 шілдеде командир шеніне дейін көтеріліп, 1894 ж. 12 мамырда Құрметті Легионның бас офицері болды.

Жеке өмір

Рустан 1867 жылы Евгений Руссиге үйленді, бірақ ол үш жылдан кейін, 1870 жылы 5 маусымда, 31 жасында қайтыс болды. Ол енді ешқашан үйленбеді. 1880 жылы оның Тунис үкіметінің сыртқы істер жөніндегі директорының орынбасары Элиас Муссаллидің әйелімен байланысы превакция туралы айыптау тұрғысынан кеңінен түсіндірілді.[36]

Әдебиеттер тізімі

  1. ^ Теодор Рустанның туылу актісі
  2. ^ Теодор Рустанның өлімі
  3. ^ а б Франсуа Арнулеттің Теодор Рустан туралы қысқаша өмірбаяны
  4. ^ а б Жан Ганьядж, Les Origines du Protectorat français en Tunisie, эд. Maison tunisienne de l’édition, Тунис, 1968, б. 599
  5. ^ Paul d'Estournelles de Constant, La conquête de la Tunisie. Récit Contemporain couronné par l’Académie française, эд. Сфар, Париж, 2002, б. 90
  6. ^ Жан Ганьядж,оп. cit., б. 348
  7. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 349
  8. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 350
  9. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 366
  10. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 378
  11. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 379
  12. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 384
  13. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 387
  14. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 389
  15. ^ Камилл Мифорт, Combattre au Kef en 1881 quand la Tunisie devint française, эд. MC-Éditions, Карфаген, 2014, б. 31
  16. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 427
  17. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 434
  18. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 435
  19. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 437
  20. ^ а б Жан Ганьядж, оп. cit., б. 442
  21. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 445
  22. ^ Жан Ганьядж,оп. cit., б. 447
  23. ^ Жан Ганьядж,оп. cit., б. 454
  24. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 469
  25. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 470
  26. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 473
  27. ^ Жан Ганьядж,оп. cit., б. 474
  28. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 480
  29. ^ Камилл Мифорт,оп. cit., б. 39
  30. ^ а б Камилл Мифорт, оп. cit., б. 37
  31. ^ Paul d'Estournelles de Constant, оп. cit., б. 173
  32. ^ Paul d'Estournelles de Constant,оп. cit., б. 180
  33. ^ Paul d'Estournelles de Constant,оп. cit., б. 267
  34. ^ Paul d'Estournelles de Constant, оп. cit., б. 278
  35. ^ «Deuil», Ле Фигаро, 10 тамыз 1906, б. 2018-04-21 121 2
  36. ^ Жан Ганьядж, оп. cit., б. 451